ШҚО-да қызметкерлерді қорғау үшін цифрлық технологиялар енгізілуде
Бүгінде Үкімет пен ҚР еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі үшін басты басымдық қауіпсіз еңбек жағдайларын жасау және өндірістік жарақаттануды азайту болып отыр.
Шығыс Қазақстан облысы өндірісте зардап шеккендер саны бойынша елімізде үшінші орында. ШҚО бойынша мемлекеттік еңбек инспекциясы комитеті департаменті басшысының орынбасары Қайрат Әбілқайыров брифингте жағдайды жақсарту үшін қандай шаралар қабылданғаны, қандай нәтижелерге қол жеткізілгені және осы бағытта тағы не істеу жоспарланғаны туралы айтып берді.
2025 жылдың басынан бері Қайрат Әбілқайыровтың айтуынша, біздің облыста өндірісте 24 адам зардап шеккен: 3 адам қаза тапты, 13 адам ауыр жарақат алды, 8 адам жеңіл жарақат алды. Өндірістік жарақаттану деңгейі өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өзгеріссіз қалды, бірақ өлім-жітім 25 пайызға төмендеді.
Өлім жағдайлары екі ұйымда болды. Бірден екі адам, жүргізуші және жүкті сүйемелдеуші қызметкер жарылғыш заттарды тасымалдайтын көліктің жарылысынан қаза тапты.
— Біз осы оқиға бойынша тергеуді аяқтап, материалдарды полиция органдарына тапсырдық, — деді Қайрат Кадырманапұлы. — Бізге Ресей Федерациясынан, Мәскеуден жарылғыш материалдар саласының мамандарын тартуға тура келді, өйткені Қазақстанда мұндай сарапшылар жоқ. Олардың қорытындысы бойынша, жарылғыш заттарды тасымалдайтын самосвалдың шанағының түбінде жылытушысы болған. Ол ылғалдың әсерінен түбіне қатып қалмас үшін қыс мезгілінде сусымалы жүктерді тасымалдау үшін қарастырылған. Комиссия корпусты жылыту қосылып, температура 300 градус Цельсийге дейін көтерілген кезде жарылыс болған деседі, себебі детонация 290 градус Цельсийде басталады деген қорытындыға келді. Жарылыс сол себепті орын алған екен.
Екінші апат — механиктің өлімі.
— Механик жүк көлігін жөндеген кезде, шанақтың өздігінен түсуіне немесе құлауына жол бермейтін қосымша штанга орнатпаған, — деп түсіндірді Қайрат Әбілқайыров. — Нәтижесінде шанақ құлаған кезде, механикті жаншып кетті. Бұл іс бойынша материалдар ішкі істер органдарына да табысталып, қорытынды берілді.
Өндірістік жарақаттануды азайту үшін цифрлық құралдар белсенді енгізілуде. Қазірдің өзінде облыстың 3786 кәсіпорнын қамтитын "Еңбек тәуекелдерінің картасы" ақпараттық жүйесі жұмыс істеп тұр. 2024 жылғы қыркүйектен бастап оның арқасында жоғары тәуекел аймағынан 170 кәсіпорын шығарылды, 3800 қызметкердің құқықтары қорғалды, ал жалақы бойынша өтелген берешек сомасы 42,1 миллион теңгені құрады. Еңбек инспекторлары еңбек заңнамасының 72 бұзушылығын анықтады. 25 жұмыс беруші жауапқа тартылды, ал айыппұл сомасы 8,1 миллион теңгені құрады.
ҚР еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі Еңбек жағдайлары мониторингінің бірыңғай цифрлық платформасын іске қосып жатыр. Ол қауіпті аймақтарды онлайн бақылау жүйелерін және жасанды интеллект көмегімен тәуекелдерді талдауды қамтиды. Пилоттық іске қосу 2025 жылы бес ірі кәсіпорында өтеді, содан кейін 2028 жылға қарай барлық жоғары қауіпті өндірістерді міндетті түрде қосу көзделген.
Бұл қадамдар еңбек жағдайларын жүйелі түрде жақсартуға және жұмыс орындарындағы қайғылы оқиғалардың санын азайтуға бағытталған.
Жазатайым оқиғалардың негізгі себептері: қызметкерлердің өрескел абайсыздығынан - 36 пайыз, еңбекті қанағаттанарлықсыз ұйымдастырудан – 27 пайыз және еңбекті қорғау талаптарын сақтамаудан – 22 пайыз.
Оқиға түрлері бойынша ең көп тарағандары: зардап шеккендердің құлауы – 33 пайыз, басып қалу, опырылып кету, заттардың құлауы, экстремалды температураның әсері, дене жарақаты - 12,5 пайыз, қозғалатын, ұшатын, айналатын заттар мен бөлшектердің әсері – 8 пайыз.
Зардап шеккендердің ең көп саны мына жерлерде тіркелген: тау-кен металлургия саласында - 26 адам, бюджеттік ұйымдарда - 25 адам, құрылыста - 21 адам. Бұдан кейін автомобиль көлігі кәсіпорындары - 9, коммуналдық шаруашылық - 7, ауыл шаруашылығы - 6, энергетика өнеркәсібі – 5 адам.